CHARAKTERYSTYKA DZIECKA NIEWIDZĄCEGO, OLIGOFRENOPEDAGOGIKA I LOGOTERAPIA
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
CHARAKTERYSTYKA DZIECKA NIEWIDZĄCEGO ( NIEMOWLĘ)
Jedną z różnic między widzącym niemowlęciem a niewidzącym jest niemożność patrzenia dziecka w oczy innych osób czy też odzwierciedlenia uśmiechu. Dziecko nie widzi zabawek, przedmiotów, które są źródłem bodźców płynących z otoczenia. Przez to nie ma motywacji do raczkowania, siadania czy samodzielnego chodzenia. Nie naśladuje także ruchów wykonywanych przez inne osoby. Niewidzące niemowlę nie odróżnia dnia od nocy, a więc pojawiają się zakłócenia w porach snu czy posiłku. W dzień dziecko śpi, natomiast w nocy jest chętne do zabawy. Pierwsze oznaki koordynacji słuchowo- ruchowej pojawiają się u niewidzącego niemowlęcia dopiero ok. 11 miesiąca życia, podczas gdy u zdrowego dziecka koordynacja wzrokowo- ruchowa pojawia się już ok. 5 miesiąca życia.
Niemowlę niewidzące ma dużo większe zapotrzebowanie na kontakt dotykowy i werbalny niż jego zdrowy rówieśnik. Dotyk i mowa to jedyny sposób kontaktu ze światem. Dzięki temu dziecko może czuć się bezpieczniej. Dlatego też bardzo ważną rolę w życiu takiego niemowlęcia odgrywają najbliżsi czyli matka i ojciec. Dziecko potrzebuje ciągłego kontaktu, bliskości, ciepła, czułości, dotyku i głosu drugiej osoby. Dźwięk głosu matki połączony z dotykiem ożywia i cieszy każde maleństwo. Jest to forma pocieszenia, gdy dziecko jest smutne, uspokojenia, usypiania. Głosy rodziców, ich dotyk sprawiają, że u niewidomego niemowlęcia także może pojawić się uśmiech. Dlatego też rodzice powinni dużo do niego mówić, śpiewać, brać na ręce. Ważne jest, aby w późniejszym czasie opowiadać dziecku o rzeczach, które już poznało słuchem, dotykiem, węchem i smakiem. Należy podawać mu te poznane przedmioty w czasie opowiadania o nich, by wiedziało, o czym mowa. Rodzice powinni także bawić się ze swoją pociechą w zabawy dotykowo- ruchowe połączone ze słowami. Wykonując rączkami dziecka ruchy, np. klaskania czy podnoszenia rąk rodzice przyzwyczajają je do samodzielnego i dowolnego wykonywania ruchów przy odpowiednich słowach zanim jeszcze dziecko dokładnie pozna ich znaczenie. Ważne jest także to, aby dziecku jak najwcześniej pokazywać, gdzie jest nosek, oczka, buzia, włosy itp. Na początku dziecko będzie poznawało swoje części ciała, a następnie będzie je odszukiwało u lalek czy innych osób.
Niemowlę niewidzące poznaje świat za pomocą innych zmysłów, np. słuchu. Dlatego dziecko powinno mieć możliwość wsłuchiwania się w odgłosy dnia codziennego, np. odkurzanie, zmywanie, przesuwanie krzeseł itp. Nie należy natomiast zostawiać go samego w cichym pokoju. Ważne jest też to, aby włączać mu muzykę. Należy jednak pamiętać, że słuch takiego maleństwa jest niezwykle wrażliwy, dlatego też muzyka ta nie powinna być zbyt głośna.
Niewidome dziecko przy odpowiedniej pomocy rodziców stopniowo poznaje otaczający go świat. Najpierw przedmioty najbardziej mu bliskie, a następnie resztę mieszkania. Jest to bardzo ważne w momencie, w którym dziecko zacznie raczkować, a później chodzić. Dziecko powinno więc jak najwcześniej nauczyć się rozróżniać dotykiem i słuchem przedmioty znajdujące się w domu, a także zapamiętać ich ustawienie oraz drogę do nich. Rodzice powinni zadbać o to, aby usunąć rzeczy, które łatwo się przewracają, tłuką i mogą być niebezpieczne.
Dzieci niewidzące potrzebują odpowiednich zabawek, które pomogą rozwijać inne zmysły niż wzrok. Zadaniem zabawek ma być pomoc w kształtowaniu wiedzy o świecie, a także rozwijanie sprawności ruchowej. Powinny one maksymalnie pobudzać sprawne zmysły dziecka, a więc muszą być zrobione z różnorodnych materiałów takich jak drewno, metal, plastyk, tkanina, papier, guma itp. Powinny być zróżnicowane pod względem kształtu, wielkości, twardości, temperatury, wydawanych dźwięków, konsystencji itp. Zabawki muzyczne powinny być odpowiednio nastrojone, ponieważ słuch dziecka jest bardzo wrażliwy. Rodzice mogą dawać swym pociechom do zabawy także rzeczy codziennego użytku, takie jak łyżeczka, szczotka. Dziecko w ten sposób poznaje różne przedmioty i oswaja się z nimi. Wszystkie zabawki powinny być w zasięgu ręki dziecka i łatwo dla niego dostępne. Rodzice powinni także przesuwać po ciele pociechy różne rzeczy, gdyż to pobudza nóżki do ruchu. W późniejszym wieku dobrym „nauczycielem” dla dziecka staję się piłka, która uczy rzucania, toczenia, chwytania, szukania itp. Ważnym zadaniem rodziców jest nauczenie dziecka i przyzwyczajanie go do odkładania zabawek na swoje miejsce. Dziecko nie widzi skąd wzięło daną rzecz dlatego też powinno umieć to robić za pomocą wskazówek i poleceń innych osób, np. „połóż na stoliczku”, „włóż do pudełeczka”. Dziecko musi wiedzieć, że nie może upuszczać i zostawiać zabawek, przedmiotów w różnych miejscach, ponieważ może to być dla niego niebezpieczne. Oprócz tego dzięki temu dziecko uczy się utrzymywać porządek. Mimo braku wzroku dzieci powinny mieć dostęp także do różnych książek, ponieważ lubią one je otwierać, zamykać, ustawiać i kartkować. Oprócz tego niewidzące dzieci lubią bawić się papierem, gnieść go, zmieniać jego kształt, a także słuchać szelestu, jaki wydaje.
Mimo braku wzroku niewidome dzieci powinny być jak najwcześniej uczone (np. poprzez zabawę) czynności samoobsługowych takich jak mycie się, ubieranie, jedzenie. Bardzo pożyteczne dla rozwoju takiego dziecka jest umiejętność wykonywania czynności wokół siebie. Dlatego też rodzice nie powinni wyręczać dziecka w jego codziennych obowiązkach ani popędzać.
Dziecko niewidzące tak jak i jego zdrowi rówieśnicy, aby mogło się prawidłowo rozwijać i funkcjonować potrzebuje innych dzieci do zabawy. Towarzysze zabaw są pomostem dla normalnego, naturalnego trybu życia, gdyż dziecko niewidzące nie różni się od innych pod względem dążenia do ruchu, aktywności i poznawania wciąż nowych rzeczy. Dużą rolę w życiu dziecka niewidzącego może spełniać zwierzę domowe, np. pies. Pobudza to dziecko do innych żywszych ruchów, do przenoszenia z miejsca na miejsce, motywuje do chodzenia, mówienia. Oprócz tego uczy dziecko opiekuńczości i troski.
Podsumowując, aby niewidzące dziecko wyrosło na zdrowego, zaradnego i mądrego człowieka nie wystarczy zaspokojenie potrzeb biologicznych czy też serdeczna opieka. Zdrowy ruch, odpowiednia zabawa i towarzystwo rówieśników oraz innych ludzi sprawiają, że dziecko jest pobudzane do myślenia, mówienia, swoistego działania. Potrzebuje dużo większej uwagi, dotyku, bliskości innych osób. Mimo to przy odpowiedniej pomocy może normalnie funkcjonować w społeczeństwie.
3
[ Pobierz całość w formacie PDF ]